به گزارش مرکزی دیلی و به نقل از خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه مرکزی، گروه تعزیه ثار اله از استان بوشهر که با تعزیه« خطبه خون» به سرپرستی حسن فخاری از نویسندگان نسخ تعزیه به همراه گروه 30 نفره ای به سوگواره ملی تعزیه در اراک دعوت شده بودند، درست یک ساعت قبل از اجرای تعزیه از آنها خواسته شده تا تعزیه خود را بدون حضور شبیه خوانان زن برگزار کنند که بر این اساس بعد از جلسه ای که با حضور مهدی قاسمی سرپرست معاونت فرهنگی هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد استان مرکزی به عنوان دبیر سوگواره و داوران برگزار شد، این گروه با وجود میل باطنی خود شبیه خوانان زن را از متن تعزیه بیرون کشیده و خطبه ای از خون سر دادند.

بر این اساس در حین نشست مسوولین برگزاری سوگواره در خصوص چگونگی اجرای گروه بوشهری، گفت و گویی با چند تن از تعزیه خوانان گروه ثارالله و همچنین بعد از نشست و اجرای تعزیه با دبیر و داور اراکی این سوگواره انجام داده ایم.

سرپرست معاونت فرهنگی هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی و دبیر سوگواره کشوری تعزیه در اراک در گفت و گو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: در راستای حفظ کرامت و جایگاه والای زن دوست داشتیم که تعزیه گروه بوشهری مختلط خوانده نشود.

مهدی قاسمی گفت: به عنوان میزبان سوگواره در شرایط خاص خودمان هستیم و با معیارها و ارزشهای متعلق به فضای شهری خود به سر می بریم، بنابراین صدای زن در فضایی که بیانگر ترویج فرهنگ مذهبی شیعه است از لحاظ شرعی اشکال دارد.

قاسمی با بیان اینکه در استان‌های جنوبی شرایط و بافت قومی منطقه ای متفاوت است، افزود: ما به عنوان برگزار کننده این سوگواره ملی قصد ترویج فرهنگ عاشورا را داریم و دلیل مخالفت با حضور شبیه خوانان زن در تعزیه «خطبه خون» این بود که می خواستیم مغایرتی با شئونات اسلامی نداشته باشد.

دبیر سوگواره کشوری تعزیه با اشاره به تفاوت تعزیه با تئاتر بیان کرد: در تئاتر بازیگران زن و مرد در فضایی بسته در کنار یکدیگر نقش آفرینی می کنند، اما فضای تعزیه یک فضای خاص مذهبی شیعی است و حضور زنان به عنوان شبیه خوان به احساسات و عواطف شیعی مسلمانان بر می خورد.

معاون فرهنگی هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی توضیح داد: قصد جسارت به حریم و شخصیت زن نبوده است بلکه با حفظ احترام و اکرامی که به ساحت و جایگاه زن در تفکر دینی داریم در جهت حفظ شان والای زن که اجرای مختلط تعزیه در منطقه مرکزی پیشینه نداشته است و با تایید داوران این سوگواره تعزیه گروه بوشهری بدون حضور بانوان شبیه خوان برگزار شد.

وی با بیان اینکه در فراخوان این سوگواره تمام شرایط حضور در سوگواره عنوان شده بود، گفت: این گروه تعزیه مسوولین برگزاری سوگواره را از حضور شبیه خوانان زن در تعزیه شان مطلع نکرده بودند.

دبیر سوگواره با اشاره به ارسال فراخوان در محدوده زمانی کوتاه، ادامه داد: فراخوان از طریق اداره کل ارشاد هر شهرستان ارسال شد و شهرستانهای مربوطه به خوبی در این زمینه اطلاع رسانی نکرده اند.

وی افزود: به خاطر اینکه شان کشوری این سوگواره حفظ شود، انجمن تعزیه استان از گروه‌های برتر برای حضور در این سوگواره دعوت به عمل آورده و برخی گروه‌ها هم خود برای حضور در این سوگواره به فراخوان پاسخ مثبت دادند.

*سینا دلشادی:
اگر منصفانه قضاوت کنید حق با سرپرست تعزیه« خطبه خون» است

رییس حوزه هنری استان مرکزی هم در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: سرپرست گروه بوشهری طبق فراخوان به این سوگواره دعوت شده و با توجه به شرایط فرهنگی هر منطقه، محدودیت ها و ممنوعیت ها می بایستی قبل از اعزام گروه به محل سوگواره به اطلاع گروه برسد.

وی در مورد حضور بانوان به عنوان تعزیه خوان و حذف آنها در گروه بوشهری گفت: ستاد برگزاری سوگواره شرایط مورد نیاز را باید از قبل به گروههای تعزیه خوان اطلاع می دادند.

دلشادی اعزام ناخواسته گروه بوشهری را به سوگواره ملی اراک، نقص در حوزه اطلاع رسانی عنوان کرد و افزود: طراحی سوگواره باید با توجه به شرایط فرهنگی شهر و استان میزبان انجام شود.

رییس انجمن نمایش استان مرکزی با اشاره به تفاوت بین نمایش خیابانی با تعزیه، توضیح داد: با توجه به اینکه نمایش های خیابانی با موضوعات آزاد انتخاب می شوند، حساسیتی بر روی آنها وجود ندارد اما محوریت تعزیه، زندگانی ائمه(ع) است و همواره این حساسیت ها وجود داشته که به حوزه مذهب و اعتقادات مردم و باورهای مذهبی آنها خدشه ای وارد نشود، بنابراین همه باید در این بعثت قدم برداریم.

وی تاکید کرد: با این گروه به صورت مستقیم رایزنی و بر اساس شناختی که از این گروه وجود داشته است به سوگواره دعوت شده اند.

دلشادی افزود: باید زمانی که این گروه را به اراک دعوت می کردند می گفتند که از نقش زن در تعزیه خودداری کنند که بر اساس مشغله کاری این امر به فراموشی سپرده شده است.

رییس حوزه هنری استان مرکزی در پایان وجود چنین مشکلاتی را ضعف در اطلاع رسانی کامل از ستاد برگزاری سوگواره به گروههای تعزیه عنوان کرد و راه حل آن را توافق ستاد با گروه تعزیه برای اجرای تعزیه دانست. ما میزبان این سوگواره هستیم و حق میزبان هم به نوعی باید رعایت شود.

محمدرضا نظام آبادی، عضو ستاد برگزاری سوگواره کشوری تعزیه، مسوول کمیته اختتامیه و عضو شورای تعزیه استان مرکزی نیز به خبرنگار ایسنا گفت: حتی یک هفته پیش هم مشخص نبود که واقعا این سوگواره برگزار می شود یا نه بلکه به محض صدور مجوز و تامین اعتبارات اقدام به زدن فراخوان کردیم.

وی افزود: در فراخوان اعلام شده بود که نسخ تعزیه، سی دی و خلاصه اثر فرستاده شود، اما به دلیل اینکه فرصت کافی برای ارسال موارد مورد نیاز وجود نداشت و بر اساس شناختی که از گروهها داشتیم آنها را با فراخوان ویژه دعوت و به صورت تلفنی هماهنگ کردیم.

عضو ستاد برگزاری سوگواره کشوری تعزیه در خصوص وجود شبیه خوانان زن در تعزیه بیان کرد: با بررسی تعزیه در طول تاریخ پی می بریم که گروه شبیه خوان مختلط وجود نداشته است و تنها جایی که در تاریخ به حضور زن در تعزیه اشاره شده فقط در دربار ناصرالدین شاه بود و آن هم به خاطر اینکه زنان از حرم سرا بیرون نیایند و در محیط امن حرم باشند گروه شبیه خوانی زن تشکیل شد که فقط مختص به زنان دربار بوده است.

نظام آبادی تاکید کرد: با توجه به اینکه اراک بافت سنتی و مذهبی دارد حضور شبیه خوان زن در تعزیه را نمی پسندد، ما میزبان این سوگواره هستیم و حق میزبان هم به نوعی باید رعایت شود.

عضو شورای تعزیه استان مرکزی اظهار کرد: تعزیه یک مناسک است و دستور و قواعد خاص خود را دارد بنابراین در مناسک باید دستورات مورد نظر را اجرا کرد.

*فخاری: توجیه مسوولین برگزاری سوگواره را قبول ندارم

حسن فخاری، سرپرست گروه تعزیه« خطبه خون» هم با اعلام نارضایتی از برگزار کنندگان سوگواره به خبرنگار ایسنا گفت: سه روز قبل از زمان برگزاری سوگواره به صورت تلفنی برای حضور در سوگواره دعوت به عمل آمد، اما شرایط مورد نظر برای ما بازگو نشد.

وی توضیح داد: این تعزیه در جشنواره تولیدات برتر حوزه هنری که در کرمانشاه برگزار شد توسط مسولین استان مرکزی به عنوان رتبه دوم برگزیده شد، چطور ممکن است مجریان برگزاری جشنواره ای که خود داوری و انتخاب می کنند و در نهایت مقام می دهند در این سوگواره درست به هنگام اجرا مانع حضور شبیه خوانان زن شوند در صورتی که این تعزیه را قبلا دیده اند.

فخاری در پایان حرکت و پیام را بر انواع صداها در تعزیه ارجح دانست و گفت: نسخ اکثر تعزیه هایی که اجرا می کنم توسط خود من نوشته شده و به صورت کتاب منتشر شده‌اند.

نظام آبادی، کارشناس تعزیه و داور سوگواره ملی تعزیه در اراک هم صراحتا با اجرای شبیه خوان زن در تعزیه مخالفت کرد و گفت: گروه تعزیه خوان از قبل باید حضور شبیه خوان زن در گروهشان را به مسوولین برگزاری سوگواره اعلام می کردند.

وی پس از پایان اجرای تعزیه گروه بوشهری، خاطرنشان کرد: تعزیه باید در قالب شعر باشد، اما این کار تلفیقی از تئاتر و تعزیه بود.

زهرا فخاری، از شبیه خوانان زن گروه بوشهری که مدت 18 سال است به همراه پدر و اقوام خود به خواندن تعریه پرداخته است، از اینکه درست یک ساعت قبل از اجرای تعزیه از آنها خواسته شد که تعزیه به صورت مختلط اجرا نشود ابراز ناراحتی کرد و به خبرنگار ایسنا گفت: این گروه تعزیه به صورت مختلط در سوگواره های متعدد و در شهرهای مختلف کشور اجرا شده است.

وی خاطرنشان کرد: سرپرست گروه تعزیه« خطبه خون» نویسنده نسخ تعزیه با ویرایش جدید امروزی است که مطابق با شرع است.

بر اساس این گزارش شاید دلیل وجود چنین مشکلاتی در برنامه های مختلف از جمله سوگواره‌های کشوری را بتوان به نبود برنامه ای منظم و مشخص نسبت داد که موجب بروز مشکلاتی از این قبیل می شوند.