رودخانه خشكه اراك…
اصطلاحي كه شايد هزاران بار در ميان گفتگوهاي عامه مردم، برنامه هاي تلويزيوني سيماي آفتاب اراك و طنزهايش نام «رودخانه خشكه» را بسيار مي شنويم. شايد همين اصطلاح باشد كه اراك را در ميان ديگر شهرهاي كشور زبانزد كرده است كه رودخانه اي در خيابان هاي اراك وجود دارد كه خشك است و مملو از پسماندهاي خانگي و نخاله هاي ساختماني.
با گذر از خيابان هايي چون پل برق، سپاه (مسجد سيدها)، كشتارگاه و… چهره نازيبايي راكه براي اين رودخانه قديمي شهرمان به نمايش گذاشته است، مشاهده مي كنيم. رودخانه خشكه اي كه مي توانست به بهترين شيوه و مكاني تفريحي و گاها ديدني براي شهروندانش تبديل شود، اكنون به زباله داني بزرگ و عظيم تبديل شده كه بوي تعفن ناشي از زباله هاي ريخته شده در آن، همسايگان و عابران عبور كرده از آنجا را آزرده خاطر مي كند.
رودخانه خشكه اراك كه بخشي از مسير آن به گوار و روستاهاي آن سمت مي رود و قسمتي ديگر به كوير ميقان، رودخانه اي عظيم الجثه است كه تاكنون هيچ مسوولي عليرغم وعده هاي بسيار به فكر ساماندهي آن نبوده است. رودخانه خشكه اي كه در گذشته و به گواه پدرانمان، مملو از آب بوده و فضاي زيبا در سطح شهر ايجاد كرده است.
اما بحث اصلي و مهم، ساماندهي اين رودخانه است، رودخانه اي كه مشابه آن در شهر تبريز وجود دارد و اعضاي شوراي اسلامي شهر اراك در بازديد از اين شهر اذعان مي دارند كه بسيار زيبا اين رودخانه ساماندهي شده و اكنون به تفرجگاه و فضاي سبز بسيار زيبايي تبديل شده است.
و اما در ميان اين بي توجهي ها نسبت به ساماندهي اين رودخانه، اكنون شوراي اسلامي شهر اراك و كميسيون خدمات شهري، طراحان و مشاوران بسياري را در خصوص ساماندهي اين رودخانه به شورا دعوت نمودند كه در ميان آنها شركت «كوثر آب» با ارائه طرحي مقبول، مورد توجه شوراييان قرار گرفت. از اين رو اعضاي شورا بازديدي ترتيب دادند كه در آن از سرشاخه هاي اين رودخانه در مسير روستاي گوار ديدن شد، مسيري كه كيلومترها از روستاي گوار فاصله داشت.
دكتر كاظمي، رئيس شوراي اسلامي شهر اراك:
ساماندهي رودخانه اراك از مهمترين مسائلي است كه اعضاي شورا اسلامي اراك به آن توجه داشته اند
رئيس شوراي اسلامي شهر اراك ساماندهي رودخانه اراك را از مهمترين مسائلي دانست كه اعضاي شوراي اسلامي به آن توجه داشته اند و گفت: اين رودخانه به مكاني جهت تخليه زباله هاي ساختماني، پسماندهاي خانگي و محيط نامناسبي براي شهروندان تبديل شده است. وي افزود: اين مسائل غير بهداشتي مي تواند باعث بيماري هاي مختلفي شوند. اعضاي شوراي اسلامي شهر اراك به دنبال بازديدي كه از رودخانه شهر تبريز كه دقيقا مانند رودخانه اراك از داخل شهر رد شده بود، داشتند، مشاهده كردند كه اين رودخانه ساماندهي شده و به فضاي سبز و تفريحگاه مناسبي براي شهروندان تبديل شده است و ما نيز بر آن شديم تا از آن رودخانه الگو برداري كنيم و آن را نيز در شهراراك اجرا كنيم.
كاظمي تصريح كرد: با توجه به شدت بارندگي هايي كه در شهر اراك به وجود مي آيد، رودخانه بايد حفظ شود، اما ساماندهي آن بايد به صورت جدي در دستوركار قرار گيرد و از فرصت ها به نفع مردم استفاده شود.
وي افزود: به دنبال طرحي كه اخيرا به شورا داده شده، آب هاي جمع شده و سطحي هدايت خواهند شد كه در راستاي آبياري زمين هاي كشاورزي واقع در مسير منطقه و ايجاد اشتغال براي كشاورزاني كه روستاها را رها كرده و به شهرها آمده اند استفاده خواهد شد. اين امر مي تواند منابع مالي خوبي به همراه داشته باشد. در اين طرح پيشنهاد شده است كه آب به صورت سد جمع آوري شود و در مواقع نياز و به مرور مورد استفاده قرار گيرد.
رئيس شوراي اسلامي شهر اراك افزود: به دنبال اين پيشنهادات قرار شد اين موضوع مجددا در كميسيون خدمات شهري مورد بررسي قرار گيرد چرا كه مي بايست هماهنگي هاي لازم جهت اجراي طرح، هزينه هاي مربوط به آن و… مدنظر قرار گيرد.
دكتر رجايي، عضو شوراي اسلامي شهر اراك:
اين رودخانه سرريز باران هاي فصلي را به كانال هاي زيرزميني كه مانند فاضلاب شهري است، هدايت مي كند
دكتر رجايي، عضو شوراي اسلامي شهر اراك نيز اظهار داشت: تاكنون چندين طرح در خصوص ساماندهي رودخانه اراك به شورا داده شده اما فكر مي كنم بهترين طرح، تركيبي از اين چند طرح باشد.
رجايي گفت: بهتر است سرچشمه هاي رودخانه را تا قبل از اينكه به اراك برسد، ساماندهي آب هاي رودخانه را به مسيرهاي ممكن هدايت كنند.
وي افزود: همچنين بر روي قسمت هايي از رودخانه كه در داخل شهر قرار گرفته مي بايست پوششي ايجاد كنند و آن را جزء خيابان بياورند و مابقي قسمت ها را به عنوان غرفه و مغازه استفاده كنند.
وي با اشاره به طرحي كه اخيرا به شورا ارائه شده است تصريح كرد: در بسياري از مسيرهاي رودخانه و در جوي هاي خيابان ها، ‌آب هاي سطحي وجود دارد كه نياز به هدايت دارد كه اگر مسير فاضلاب هاي شهري هدايت شود به مواقع ايجاد سيلاب شديد، مشكلي در شهر ايجاد نخواهد شد.
رجايي گفت: رودخانه اراك در سال هاي گذشته جهت هدايت باران هاي فصلي احداث شده بود كه نمي توان آن را حذف كرد. اين رودخانه سرريز باران هاي فصلي را به كانال هاي زيرزميني كه مانند فاضلاب شهري است هدايت مي كند.
محمود ترابي، مشاور شركت كوثر آب:
اگر آب هاي مسير رودخانه كنترل شود، آباداني حوزه هاي كوهستاني و پايداري محيط زيست را به همراه خواهد داشت
محمود ترابي، مشاور شركت كوثر آب كه طرح مناسبي براي ساماندهي رودخانه اراك به شوراي اسلامي شهر ارائه داده بود نيز در اين بازديد گفت: اين طرح را در سال 67 كه كارشناس جهاد كشاورزي بودم به شوراي آب و خاك استانداري پيشنهاد كردم كه با كليات آن موافقت شد اما به دليل جنگي كه در آن سال ها رخ داد، اين موضوع مسكوت ماند. از آن زمان به دنبال اجراي اين طرح بودم چرا كه معتقدم مي تواند الگويي براي كشور باشد.
ترابي افزود: اگر آب هاي مسير رودخانه كنترل شود، قطعا آب و خاك حفظ، سيلاب از رودخانه حذف و آباداني حوزه هاي كوهستاني، پايداري محيط زيست و ايجاد فرصت هاي اشتغالي را به همراه خواهد داشت.
سرمايه گذاري در اين طرح هميشگي خواهد بود
وي در ادامه گفت: با اجراي اين طرح، ديگر نيازي به احداث سدهاي بزرگ نيست. آب و خاك بهترين زمينه ايجاد اشتغال است كه در حال حاضر حدود 100 هزار مترمكعب آب در حال هرز رفتن است و خسارت هاي جبران ناپذيري نيز در مسير آن به جوامع مستضعف نشين شهر ايجاد خواهد كرد.
وي افزود: سرمايه گذاري در اين طرح، ماندگار و هميشگي خواهد بود. چرا كه اين طرح هيچ وقت خاصيت خودر ا از دست نمي دهد و حاصلخيزي بيشتري را به دنبال خواهد داشت و توليد مواد غذايي و اشتغال تضمين خواهد شد.
فريبا آباقري، رئيس كميسيون خدمات شهري شوراي اسلامي شهر اراك:
با اين فرض كه مسير سيلاب هاي فصلي بايد رودخانه اراك باشد ساماندهي آن سال ها به تعويق افتاده است
فريبا آباقري، رئيس كميسيون خدمات شهري شوراي اسلامي شهر اراك نيز در اين باره گفت: هميشه با اين احتمال كه مسير سيلاب هاي فصلي بايد رودخانه اراك باشد، اجازه به مسوولان داده نشد كه طرحي در خصوص ساماندهي اين رودخانه در نظر گيرند. اما اكنون با طرحي كه از سوي شركت كوثر آب به شورا ارائه شده تمام تلاش خود را در راستاي ساماندهي اين رودخانه خواهيم داشت.
آباقري افزود: رودخانه اراك يكي از صدها پتانسيلي است كه در شهر اراك وجود دارد. اما به فراموشي سپرده شده است.
وي با بيان اين نكته كه شوراي شهر و شهرداري دست كمك به سمت تمام كساني كه در اين خصوص طرح يا برنامه اي دارند دراز كرده است، افزود: اميدوارم با همياري مسوولان ارشد استان اين طرح را بتوانيم به سرمنزل مقصود برسانيم و از فرصتي كه ساماندهي رودخانه براي شهر ايجاد مي كند براي اشتغالزايي و ايجاد فضاهاي تفريحي و گردشگري استفاده كنيم.
آباقري افزود: ما به هيچ وجه قصد حذف رودخانه را نداريم بلكه منظور نظر ساماندهي آن است.