به گزارش مرکزی دیلی و به نقل از خبرنگار مهر، سالها از حضور نفت بر سفره خانواده های ایرانی می گذرد. تا پیش از این و در دوره ای نه چندان دور، دست های هنرمند زن و مرد ایرانی بود که نان بر سفره می آورد و دروزاه های صادرات نیز باز بود، اما اکنون محور توسعه و دخل و خرج نفت شده است، نه دست و هنر.

ایرانیان در هنرهای دستی و صنایع دستی چیره دست بودند که نمونه بازر آن فرش ایرانی است که با وجود مشکلات و ناملایمات در این عرصه، همچنان نگین بازاهای جهان است.

362 رشته صنایع دستی فعال در ایران

به گفته معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی کشور، اکنون 362 رشته و زیررشته صنایع دستی در کشور فعال است که 116 در یونسکو به نام ایران ثبت شده است.

محمدحسن صالحی مرام تعداد هنرمندان کشور را دو میلیون نفر اعلام می کند و می گوید: بیش از سه میلیون نفر در کشور نیز در صنایع جانبی از جمله تامین مواد اولیه، تجهیزات، فروش، بازاریابی و صادرات فعالیت دارند و این حوزه ظرفیت بالایی در اشتغال و درآمد زایی دارد.

اگر 5 میلیون نقرشاغل در صنایع دستی را با میانگین هر خانواده پنج نفر حساب کنیم به این نتیجه می رسیم که 25 میلیون نفر یعنی حدود 30 درصد جامعه از این محل ارتزاق می کنند.

80 رشته فعال صنایع دستی در استان مرکزی

سابقه تاریخی استان مرکزی و مردمان ساکن در آن، جزیی از پیشینه تاریخی سرزمین و تمدن کهن پارسی است.

آثار و شواهد به دست آمده از دوره های ما قبل و ما بعد از تاریخ در تپه های باستانی استان مرکزی، نشان از سکونت اقوام مختلف در ادوار تاریخی این منطقه دارد.

سرپرست میراث فرهنگی و گردشگری استان مرکزی گفت: از حدود 320 رشته‌ صنایع دستی کشور، بیش از 80 رشته در استان مرکزی فعال است.

مجتبی رضوانی افزود: برای بیش از شش‌هزار هنرمند صنایع دستی استان کارت صادر شده است، اما تعداد کل هنرمندان صنایع دستی استان بیش از این تعداد است که درحال شناسایی است.

فرش دستباف ممهترین صنعت دست استان مرکزی

فرش دستباف ماندگارترین اثر دستی استان مرکزی است که به برند ساروق آوازه ای جهانی دارد.

از مهم ترین نقوش فرش دست باف استان مرکزی می توان به بته میر، گل حنا، لیلیان، مشک آباد، بند ریحان و بازرجان اشاره کرد.

گلیم و جاجیم بافی صنعت دست زنان استان مرکزی

گلیم از نوع ساده و برجسته نیز از دیگر آثار صنایع دستی استان مرکزی است.

گلیم بافی به صورت ساده و گل برجسته با استفاده از طرح های اصیل منطقه در اراک، خمین، منطقه فراهان و دیگر شهرها و روستاهای استان مرکزی بافته می شود.

جاجیم بافی نیزاز دیگر رشته هایی است که در گذشته در منطقه شازند و خمین رواج داشته و در حال حاضر فقط چند کارگاه در اراک و خمین مشغول به کار است.

از دیگر صنایع دستی مهم استان می توان به قلمزنی، گیوه بافی، صنایع چوب، سفالگری و کتابت اشاره کرد.

تولید انبوه کلید توسعه اشتغال صنایع دستی

بیش از 80 درصد از رشته های صنایع دستی در ایران بومی و انحصاری است و در سایه برنامه ریزی و ایجاد زیرساخت های علمی، فنی، تجاری و فناوری می توان این حوزه را به قطب موفق تولید و درآمد تبدیل کرد.

اکرم صادقی از هنرمندان استان مرکزی با بیان اینکه، ایجاد زیر ساخت های تولید انبوه کلید اشتغالزایی صنایع دستی است گفت: آثار دستی جذاب و دیدنی در کشور تولید می شود که با ایجاد زمینه تولید انبوه و صادرات آن می توان سهم اشتغال صنایع دستی را به بیش از 40 درصد اشتغال کشور تبدیل کرد.

وی گفت: اکنون کشورهایی مانند چین و تایلند بخش قابل توجهی از اشتغال خود را به صنایع دستی وابسته کرده و حجم تولیدات خود را وارد بازارها به خصوص ایران کردند که با وجود کیفیت نامناسب، توانستند با لحاظ پسند مشتری بازار را قبضه کنند.

صادقی گفت: این بازار می تواند در دست هنرمندان صنایع دستی کشور باشد ضمن اینکه می توان به صادرات نیز اندیشید.

وی آموزش، حمایت از راه اندازی کارگاه های صنایع دستی، هموارسازی زمینه صادرات و توسعه بسته بندی را از راهکارهای تولید انبوه دانست.

صنایع دستی و انتقال فرهنگ

صنایع دستی تنها یک کالای اقتصادی و اشتغالزا نیست بلکه نشانی از هویت و فرهنگ هر ملت است.

مشاهده ویترین فروشگاه های صنایع دستی که این روزها پر است از صنایع دستی خارجی نشان از تفاوت های فرهنگی است که به ذهن و خانه های مردم هجوم آورده است و خود را تحمیل می کند.

تلاش برای احیای هنرهای دستی در حال فراموشی در استان مرکزی

طرح ساماندهی صنایع دستی و هنرهای سنتی استان مرکزی در چهار بخش بررسی، شناسایی، حفظ و اشاعه درحال انجام است.

قاسم کاظمی، معاون صنایع دستی میراث فرهنگی استان مرکزی مهم ترین برنامه این معاونت را طرح ساماندهی هنرمندان و شناسایی صنایع دستی عنوان کرد و گفت: برای ساماندهی و مطالعه وضعیت صنایع دستی و هنرهای سنتی، طرحی شامل چهار بخش بررسی، شناسایی، حفظ و اشاعه صنایع دستی انجام می‌شود.

وی به جزئیات طرح اشاره کرد و گفت: یک تیم پژوهشی از چهار کارشناس تشکیل شده است تا موانع و مشکلات صنایع دستی و راه‌های حفظ و اشاعه آن بررسی شود.

کاظمی همچنین یکی از فواید این کار را، شناسایی صنایع‌دستی درحال منسوخ شدن بیان کرد و افزود: برخی از رشته‌ها در حال نابودی هستند به همین دلیل در طرح ساماندهی و مطالعه صنایع دستی، رشته‌هایی که پیشینه کهنی در استان داشته‌اند همچون سفال‌گری ساوه و شازند، فرش ساروق و دست بافته‌ها ولی مانند گذشته رواج ندارند، مورد مطالعه قرار می‌گیرند که با مطالعه این رشته‌ها، می‌توانیم آنها را احیا کنیم.

ایران زادگاه صنایع دستی است از آن زمان که فرش دستباف مارلیک و سنگ نگاره های انسان های اولیه در ایران کشف شد تا این زمان که متعالی ترین آثار دستی جهان در این کشور تولید می شود.

هنرهای دستی ایران تلفیقی است از هنر ایرانی اسلامی که ریشه در تعالی و رشد انسانی دارد.

اکنون نمونه‌ های آثار هنرمندان صنایع‌دستی کشورمان در تمامی موزه‌ها و مراکز هنری جهان دارای جایگاه ویژه‌ای است. ضرورت حفظ این جایگاه تولید و باز هم تولید و در پی آن صادرات است و البته با رونق این عرصه می توان به ایجاد فرصت های شغلی، افزایش درآمد، صرفه جویی ارزی، افزایش تولید و درآمد ملی نیز دست یافت.