به گزارش مرکزی دیلی و به نقل از عطر یاس ، پس از سال ها تنش در كوير ميقان و تالاب آن و تلاش براي احياي اين كوير و گونه هاي گياهي آن كه زير دندان هاي دام هاي روستاهاي اطراف جويده شده و از بين رفته بود، اين روزها كوير ميقان، اوقات زيبايي را به ويژه در بهار و تشكيل تالاب آن پيش چشم هر رهگذري به اشتراك مي گذارد. گذر از اين كوير در فصل بهار، انسان را با طبيعتي روبرو مي كندكه بي اغراق سرشار از شگفتي است. جلوه اي از سكوت محض همراه با پرواز پرندگان نادر و زيبا از جمله اين شگفتي هاست. اين تالاب با تلاش هاي اداره كل حفاظت محيط زيست استان مركزي طي سال هاي اخير به منطقه شكار ممنوع تبديل شده و مي طلبد با تهيه طرح جامع حفاظتي و گردشگري به يكي از زيباترين مناطق گردشگري تبديل شود. البته اخيرا اخباري منتشر شده مبني بر اينكه اين تالاب قرار است به يكي از تالاب هاي بين المللي مبدل گردد.
براساس استانداردهاي جهاني تالاب ها، هر تالاب كه يك درصد از يك گونه پرنده را در خود پذيرا باشد در مختصات جهاني و بين المللي قرار مي گيرد. با اين احتساب تالاب ميقان با جذب 16 گونه پرنده مي تواند در كنار 22 تالاب ديگر كشور بين المللي شود كه بي ترديد اين امر نيازمند همت مسئولان است كه بتواند از اين طريق نيز اعتبار جهاني كسب كند.
اما در اين ميان كما في السابق به دليل شور بودن آب و ورود آب هاي ناسالم به چرخه اين تالاب زخم هايي بر پيكره تالاب وارد شده است. فاضلاب هاي صنعتي و خانگي و شهري موجبات ناسالمي اين آب را ايجاد كرده است. علاوه بر اين، برداشت غيراصولي صنعتي در منطقه جزء تهديدهاي تالاب محسوب مي شود كه بارها از سوي تشكل هاي زيست محيطي گوشزد شده است و به نظر مي رسد عليرغم برگزاري جلسات متعدد اين تشكل ها با مسئولان استاني و مسئولان شركت برداشت كننده سولفات سديم اقدامي جدي در اين خصوص لحاظ نشده است. از اين دست جلسات مي توان به جلسه سه طرفه يكي از تشكل هاي زيست محيطي، شركت برداشت كننده صنعتي اين كوير و نماينده سازمان محيط زيست استان در سال 89 اشاره كرد كه مقرر گرديد طي آن و ظرف 15 روز شركت مربوطه جهت همكاري با سازمان محيط زيست و حفظ زيستگاه ميقان نتيجه مطالعات خود را جهت چگونگي كنترل برداشت و جلوگيري از آسيب رساني به محيط زيست منطقه اعلام نمايند كه گويا تاكنون اين مهم محقق نگرديده است.
از سوي ديگر يكي از مسائل مطرح شده اخير كه در اسفند ماه 89منتشر و بحث هاي زيادي را در اين خصوص در پي داشت، پيگيري مجوز بهره برداري از تالاب ميقان بود. طبق اين اخبار، مجوز صادره از هيات وزيران براي بهره برداري شركت املاح معدني مربوط به 15 سال پيش است كه به نظر كارشناسان اشكالات زيادي بر آن وارد است. اين در حالي است كه پيگيري عضويت اين تالاب در كنوانسيون رامسر و بين المللي شدن اين تالاب نيز مباحثي را مطرح كرده كه گويا هواداران زيست محيطي را نسب به وضعيت كوير ميقان اميدوار نموده است.
به هر حال قرار گرفتن اين تالاب در فصل بهار و دو چندان شدن زيبايي آن و همچنين تحقق و يا عدم تحقق وعده هاي مسئولان در خصوص جلوگيري از برداشت بي رويه اين تالاب ما را بر آن د اشت تا بار ديگر نگاهي بر پيكره اين تالاب همراه با نظر كارشناسان بيندازيم. در همين خصوص فرماندار اراك با ابراز تاسف از اتفاقات اخير و بي توجهي به اين مسئله گفت: برخي مسئولان نسبت به وظايف خود بي تفاوتند.
«حسن آصفري» افزود: مسئله ديگري كه اين تالاب را تحت الشعاع قرار داده كه سود حاصل از برداشت سولفات سديم كوير ميقان به خارج از استان انتقال مي يابد و تنها ضرر و زيان اين برداشت به شهرستان اراك بازمي گردد. اين يك نوع بي عدالتي نيست.
وي گفت: در ستاد درآمد شهرستان اراك مصوب گرديده است كه از اين پس ماليات و دارايي حاصل از برداشت هاي انجام شده در شهرستان اراك هزينه خواهد شد.
سياوش آقاخاني، عضو تشكل كيمياي سبز نيز در اين خصوص گفت: كارخانه سولفات سديم! در اولين گام با احداث جاده اي خارج از همه ضوابط مهندسي و زيست محيطي، ساخت جاده ها و همچنين با روش بهره برداري غيراصولي خود از اين منبع قلب تالاب را نشانه رفته است!
وي افزود: اما آنچه قلب همه دوستداران محيط زيست را به درد مي آورد اين است كه اين اقدام ناميمون با اخذ همه مجوزهاي قانوني و به دور از اصول اساسي قانوني صورت گرفته است!
(ميراثي ماندگار از ضعف مديريت دهه هاي پيشين استان!) دردآورتر اين كه! همان مديران پيشين كه در كسوت مديران زيست محيطي مجوز اين اقدام را صادر نموده اند، امروزه نيز به عنوان مشاور زيست محيطي در كنار اين صنعت و توجيه زيست محيطي اقداماتي را انجام مي دهند.
آقاخاني گفت: از سوي ديگر پساب شهري و صنعتي شهر اراك، با آلودگي چندين برابر حد استاندارد در حال ورود به اين تالاب است و جالب اينكه به علت عدم ارائه حق آبه تالاب و بهره برداري هاي بي رويه از آب هاي زير زميني اين زيستگاه، فاضلاب تنها عامل حيات فعلي و روزنه اميد آن است!
وي با بيان اين مطلب كه با نگاهي كوتاه به فرودگاه اراك به راحتي مي توان دريافت كه اين فرودگاه حتي بدون در نظر گرفتن كوچكترين ارزيابي فني در بدترين جاي ممكن قرار گرفته است، گفت: علاوه بر مشكلات فراوان سروصداي آن براي جانوران تالاب (به ويژه پرندگان مهاجر مثل درناي خاكستري و…)، مه ايجاد شده در تالاب و ايجاد مشكلات آن براي نشست و برخواست هواپيماها و قرار گرفتن اين پرندگان در مسيرهاي پرواز، خبر از خطرات بسيار براي سلامت جاني مسافران اين فرودگاه و اسراف فراوان بيت المال در عدم جانمايي صحيح آن دارد.
وي افزود: اما آنچه گفته شد تنها بخش كوچكي از لطمات فراوان بر پيكره نحيف اين تالاب كويري ست! چراكه باز هم مي توان گفت: شكار بي رويه، توسعه نامتوازن شهر اراك و روستاهاي اطراف، كشاورزي غير پايدار در اراضي اطراف تالاب، زباله ها و نخاله هاي ساختماني ريخته شده در قلب تالاب و… همه و همه نشان از آينده اي تيره و تار دارد كه در هياهوي مديريت بي سامان آن گم شده است و اگر دقيق تر بر مديريت آن بنگريم در مي يابيم كه سند قانوني اين عرصه در اختيار سازمان مسكن و شهرسازيست، و سازمان صنايع و معادن استان در آن مجوز بهره برداري صنعتي مي دهد، جهاد كشاورزي در آن مجوز كشاورزي ناپايدار مي دهد، اداره كل محيط زيست در قسمتي از آن مديريت عرصه شكار ممنوع را دارد، اداره كل منابع طبيعي استان اقدامات مبارزه با بيابان زايي را انجام مي دهد، آب و فاضلاب استان، فاضلاب با تصفيه نامناسب را در آن رها مي نمايد، اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري استان نيز مديريت گردشگري آن را بر عهده دارد و بسياري از نهادهاي متولي ديگر كه هر يك پاره اي از تن اين تالاب كويري را در اختيار دارند و درست يا غلط از ديدگاه خود درگير مديريت پايدارآنند!
آقاخاني راهكار پيشنهادي اعضاي موسسه كيمياي سبز به نمايندگي از ساير سازمانهاي مردم نهاد عضو شبكه زيست محيطي و دوستداران منابع طبيعي و محيط زيست استان را «ارتقا منطقه تالاب كويري ميقان از منطقه شكار ممنوع به منطقه حفاظت شده و مديريت واحد آن است» بيان كرد و گفت: در قالب مديريت منطقه حفاظت شده علاوه بر نگاه همه جانبه بر نيازهاي توسعه با مكانيابي و پتانسيل هاي بالقوه طبيعي هر عرصه مثل: حفاظت، اكوتوريسم و حتي بهره برداري صنعتي پايدار زمينه احيا اين اكوسيستم حيات بخش را تامين مي نمايد و اما نكته مهم اينكه اين گره جز به دست مديريت ارشد استان و استاندار محترم قابل گشايش نخواهد بود كه اگر در اسرع وقت صورت نپذيرد در آينده اي نزديك شاهد زوال اين اكوسيستم حساس و تبديل آن به يك چشمه قدرتمند گردوغبار سرشار از سولفات سديم در مركز كشور خواهيم بود پس تا دير نشده! علاج واقعه قبل از وقوع بايد نمود!!
مدير كل حفاظت محيط زيست استان نيز با اشاره به مشكلات اخير تالاب ميقان گفت: عليرغم تمام وعده هايي كه شركت بهره بردار معدن سولفات سديم داده است، اما اكنون اقدام عملي در جهت پيشبرد اهداف پيش روي حفظ محيط زيست تالاب از سوي اين شركت صورت نگرفته است.
انصاري گفت: مهلت 15 روزه شركت مربوطه در خصوص ارائه نتيجه مطالعات زيست محيطي و ساير موارد اين تالاب مدتهاست به پايان رسيده و نتيجه اي دربرنداشته است.
وي همچنين در خصوص بين المللي شدن اين تالاب نيز گفت: مدت هاست كه اين بحث پيگيري مي شود و به دنبال جلسه اي كه با رجايي نماينده مردم اراك در مجلس شوراي اسلامي در همين خصوص برگزار شده است، بر بين المللي شدن اين تالاب تاكيد و روند قانوني اين موضوع نيز در حال طي شدن است تا به زودي شاهد يك تالاب بين المللي در سطح استان باشيم.
وي گفت: از 15 سال پيش تاكنون افراد زيادي متقاضي دريافت مجوز براي بهره برداري از منابع تالاب بوده اند كه سازمان حفاظت محيط زيست با آنها مخالفت كرده و تاكنون به غير از شركت املاح معدني به ارگان ديگري اين مجوز داده نشده است.
انصاري افزود: احداث جاده در تالاب بيشتر از ورود فاضلاب به آن است و چون در اين حق آبه تالاب بايد رعايت مي شود كه نشد، بنابراين نظم اكو سيستم موجب بر هم خوردن است.
وي گفت: فرمت هاي تالاب ميقان با سازمان حفاظت محيط زيست در حال پيگيري است و ميقان مي تواند عضو كنوانسيون رامسر عضو شود.
همچنين در اين خصوص نماينده تشكل زيست محيطي سبزانديشان نيز گفت: ما هيچ مخالفتي با ادامه فعاليت كارخانه كنوني نداريم. بلكه مهمترين دغدغه ما ميزان برداشت سولفات سديم براساس ظرفيت و توان اكولوژيك منطقه است تا اكوسيستم منطقه پايدار بماند.
خالقي با بيان اين مطلب كه همچنان اين تشكل زيست محيطي بر نظريه خود مبني بر عدم رعايت مسائل زيست محيطي شركت بهره بردار تاكيد دارد گفت : كاهش تنوع زيستي، آلودگي صوتي و هوا، ايجاد خطرات براي حيات وحش منطقه و… از جمله آسيب هاي وارده به تالاب ميقان در اين مدت است. اما منظر ديگر اين است كه اين تالاب در آستانه بين المللي شدن است و يكي از ملاك هاي بين المللي شده تالاب ها بحث اشتغال زايي است. به نظر مي رسد مي توان با ساز وكاري در جوار اين تالاب و با توجه به اينكه شركت مربوطه تنها بهره بردار موجود اين معدن است همكاري دو سويه اي ميان كساني كه فعاليت توليدي و اقتصادي دارند و كساني كه حفظ محيط زيست برايشان اهميت بيشتري دارد ايجاد كرد.
وي افزود: در حال حاضر شركت املاح معدني بدون تعيين محدوده خاصي براي برداشت و تنها با توجه به غني بودن نقاط مختلف تالاب اقدام به بهره برداري از معدن مي كند.
نماينده مردم اراك در مجلس شوراي اسلامي نيز با اعلام اين خبر كه از سال دوم اجراي قانون برنامه پنجم توسعه استفاده صنعتي از تالاب هاي ايران ممنوع است، گفت: اخيرا و طي جلسه اي كه با حضور رياست سازمان حفاظت محيط زيست كشور برگزار شده است، مقرر گرديد كه با توجه به برنامه پنجم، عضويت تالاب ميقان استان مركزي پيگيري و در مورد شركت املاح معدني كه تنها بهره بردار فعلي اين تالاب است كاري جدي و اساسي صورت گيرد.
رجايي با اشاره اين موضوع كه تامين آب اين تالاب نيز مورد نظر مسئولان كشوري حفاظت محيط زيست و مسئولان استاني است، گفت: با توجه به اينكه منبع تامين آب اين تالاب شهر اراك است و از اين طريق صدماتي به شهر اراك و تالاب وارد مي شود، پيش بيني تا جلسه اي نيز در خصوص تامين آب اين تالاب برگزار شود تا اين مسئله نيز مرتفع گردد.
وي افزود: با توجه به اينكه در حال حاضر در سال نخست برنامه پنجم هستيم، به نظر مي رسد سال آينده، سالي با اتفاقات خوب براي تالاب هاي كشور از جمله تالاب ميقان باشد.
معاون سياسي امنيتي استانداري نيز با اشاره به جلسه اخير برگزار شده در خصوص حل مسئله كوير ميقان گفت: در اين جلسه مقرر شد تا شركت بهره بردار مربوطه، اسناد و مدارك مجوز بهره برداري قانوني خود را از اين معدن به استانداري ارائه دهد تا اين مدارك جهت استعلام به سازمان ها و ادارات مرتبط ارسال شود.
نصراللهي گفت: اين استعلام جهت تطبيق و خروج مشكلات قانوني موجود گريبان گير تالاب است. وي افزود: تا زماني كه پاسخ اين استعلام ها وصول نشود نمي توان نظري در اين خصوص ابراز داشت.
مفهوم «شخم زدن» در كوير ميقان يكي از آن دست اصطلاحاتي است كه بسياري از كارشناسان محيط زيست اين روزها از آن جهت تعبير از برداشت بي رويه و غيراصولي از معادن كوير استفاده مي كنند چرا كه خطر تهديد اين زيستگاه متوجه ساكنان اراك نيز خواهد شد.