آخرین خورشیدگرفتگی سال 1389 و اولین خورشیدگرفتگی حلقوی سال 2011 در 14 دی ماه به وقوع می پیوندد. از آنجا كه در زمان حداکثر گرفتگی اندازه ظاهري ماه حدود 95/0 اندازه ظاهري خورشيد است بنابراين نوع خورشيدگرفتگي حلقوي است. این کسوف از تمام نقاط ایران به صورت جزئی قابل مشاهده است.

این خورشید گرفتگی از شرق آفریقاشروع می شود و تمام شمال آفریقا را در بر گرفته در شمال اروپا (سوئد و فنلاند) حداکثر این خورشید گرفتگی حلقوی قابل مشاهده است كه البته تا حدود 90 درصد گرفتگي انجام شده و بصورت جزئي بوده و ساختار حلقوي قابل مشاهده نخواهد بود سپس شروع به حركت به سمت خاور ميانه ميكند و از روي ايران رد شده و نهايتاً در غرب چين به پايان مي رسد.

در تصوير زير هم بخشهايي از جهان را كه شاهد اين پديده خواهند بود مشاهده مي كنيد.

این گرفت چهاردهمین گرفت از 72 گرفت دوره 151 ساروسی است. دروۀ تناوب و بازگشت کسوف با چرخۀ ساروسی است که یک دورۀ آن تقریباً 6585.3 روز یا 18 سال و 11 روز و 8 ساعت می باشد. هنگامیکه دو کسوف توسط یک دورۀ ساروسی از هم جدا می شوند هندسۀ بسیار مشابه ای دارند. دو کسوف در گرۀ مشابه ماه تقریباً در فاصله ای مشابه از زمین و در همان زمان از سال اتفاق می افتد. به این ترتیب، دوره های ساروسی برای سازماندهی گرفتگی در یک خانواده یا یک دوره مقید می باشد. هر دورۀ ساروسی به طور معمول 12 الی 13 قرن طول می کشد و شامل 70 یا بیشتر کسوف می باشد. هر دورۀ ساروسی با تعدادی گرفت جزئی در نزدیکی یکی از مناطق قطبی زمین شروع می شود. در این دوره های ساروسی قبل از پایان یک گروه گرفتگی جزئی در نزدیکی قطب مخالف زمین، چندین گرفتگی مرکزی ایجاد خواهد شد.

خورشید گرفتگی های ساروس 151 همگی در گرۀ صعودی ماه رخ می دهد. این دورۀ اروسی با یک خورشید گرفتگی جزئی در نیمکرۀ شمالی زمین در 14 آگوست 1776 میلادی آغاز شد و با یک خورشید گرفتگی جزئی در نیمکرۀ جنوبی زمین در 1 اکتبر 3056 میلادی به پایان خواهد رسید. کل مدت زمان دورۀ ساروس 151، 1280.14 سال می باشد. به طور خلاصه:

جهت مشاهدۀ انیمیشن خورشید گرفتگی های ساروس 151 اینجا را کلیک نمائید.

جزئیات خورشیدگرفتگی 14 دی ماه 1389

طبق محاسبات صورت گرفته برای مرکز شهر اراک زمان دقیق آغاز خورشید گرفتگی ساعت 11 و 16 دقیقه و 25 ثانیه می باشد. در ساعت 12 و 46 دقیقه و 32 ثانیه مقدار گرفتگی به حداکثر خود می رسد و در ساعت 14 و 12 دقیقه و 7 ثانیه این خورشید گرفتگی به پایان می رسد. در زمان بیشینۀ گرفتگی نسبت مساحت بخش پوشیده شدۀ قرص خورشید به مساحت کل قرص خورشید یا به عبارت دیگر درصد گرفت 38.43 درصد می باشد و نسبت قطر ظاهری ماه به قطر ظاهری خورشید یا به عبارت دیگر میزان پوشش (گرفت) قطر خورشید با قرص ماه که به آن قدر گرفت گویند برابر با 49.92 درصد می باشد. بنابراین کل مدت زمان گرفت 2 ساعت 56 دقیقه می باشد.

تصویر خورشید گرفتگی در حداکثر زمان گرفت در اراک

در ایران درصد گرفت از حداقل 9 درصد در جنوب شرقی تا حداكثر 53 درصد در شمال غربی ‌كشور متغیر است بنابراین بهترین نقطه مشاهده گرفت در ایران در شهرهای شمال غربی کشور (منطقۀ قوش یا بورآلان) است. در تهران اين خورشيد گرفتگي از حدود ساعت 11:22 آغاز مي شود. و در ساعت 12:51 به حداكثر خود (39.2 درصد) رسيده و در نهايت در ساعت 14:15 پايان مي پذيرد.

خورشید گرفتگی بعدی که در ایران رخ خواهد داد 12 آبان 1392 خواهد بود که در ایران بصورت جزئی قابل رؤیت می باشد بهترین مکان رصد آن در ایران در نواحی غربی بوده و فقط تماس اول در ارتفاع کمتر از 10 درجه از افق قابل مشاهده خواهد بود. بنابراین رصد این خورشید گرفتگی فرصت مناسبی برای علاقمندان به رصد کسوف می باشد.

لازم به ذکر است که در سال 2011 شاهد چهار خورشید گرفتگی خواهیم بود.

رصد ایمن خورشید گرفتگی

علاقمندان برای رصد این پدیده می بایست از عینکهای مخصوص رصد خورشید که توسط مراکز نجومی معتبر تأئید شده استفاده نمایند. به هیچ وجه از تلسکوپی که بر روی درپوش آن فیلتر نصب نیست،  برای رصد خورشید استفاده نکنید. برای رصد کسوف از طریق دوربین های دوچشمی و تلسکوپ، می بایست ابزار رصدی مجهز به فیلتری مخصوص به نام مایلار باشد. همچنین می توان خورشید گرفتگی را به صورت غیر مستقیم رصد کرد بدین صورت که با ساخت یک اطاقک تاریک و ایجاد روزنه ای باریک، با عبور نور خورشید از آن، تصویر خورشید بر روی سطحی صاف تشکیل می شود و می توان به صورت بسیار ایمن خورشید را رصد نمود. نکتۀ قابل توجه اینکه رصدگران قبل از رصد کسوف لازم است فیلترهای خود را بررسی کنند تا نسبت به وجود روزنه و یا پارگی در سطح آن اطمینان حاصل کنند در غیر این صورت دچار آسیبهای جدی در ناحیه چشم می شوند.

به امید آسمانی صاف و رصدی موفق